سهم خودروها در تولید آلودگی هوا چقدر است؟
سالانه حدود ۷۰۱ هزار تن آلودگی در تهران منتشر میشود که حدود ۵۷۸ هزار تن از آن مربوط به «منابع متحرک آلاینده» است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر، بررسیها نشان میدهد که در ایران به ازای هر نفر روزانه حدود ۰.۹۵ لیتر بنزین و حدود ۰.۸۸ لیتر گازوئیل مصرف میشود؛ این گزاره به معنای این است که مصرف روزانه بنزین و گازوئیل در ایران به ازای هر نفر تقریباً ۲ برابر متوسط جهانی است که در ۳۰ سال گذشته ۲۶۵ درصد رشد کرده است.
نکته مهم در خصوص این موضوع که مورد غفلت اغلب متولیان دولتی قرار گرفته، علت بالا بودن مصرف سوخت است.
علت نخست که باید به آن اشاره کرد پرمصرف بودن خودروهای تولید ایران است؛ متأسفانه اگرچه دولتهای مختلف بر ایجاد تحول در صنعت خودروسازی و بهبود فرایند تولید تاکید کردهاند اما این وعدهها روی کاغذ ماند و با تشدید تحریمها و دسترسی سختتر به تکنولوژی روز دنیا، مشکلات در مصرف سوخت چالشی تر از قبل شد.
بررسیها حاکی از آن است که خودروهای داخلی در هر ۱۰۰ کیلومتر ۱۰ تا ۱۲ لیتر بنزین مصرف میکنند که این عدد در دنیا ۴ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر است؛ بنابراین اگر گفته میشود که مصرف بنزین در کشورهای خارجی همچون ترکیه، آلمان و فرانسه رشد منفی داشته است، ناشی از این است که خودروهای خارجی مصرف بنزین پایینی دارند در حالی که مصرف بنزین خودروهای داخلی تقریباً ۳ برابر مصرف استاندارد جهانی است.
علت دوم بالا بودن مصرف بنزین که متأسفانه طی سالهای اخیر به حاشیه رانده شده، اسقاط خودروهای فرسوده است؛ گزارشها نشان میدهد که هر یک از خودروهای فرسوده نسبت به یک خودروی غیر فرسوده ۱۴.۳ درصد مصرف بنزین بیشتری دارد. بنابراین اسقاط هر خودروی فرسوده در شرایط فعلی سبب کاهش مصرف ۲۰۰۰ لیتر بنزین در سال میشود.
نکته قابل توجه آنکه بر اساس گزارش حسابرسی زیستمحیطی نحوه اجرای قانون هوای پاک دیوان محاسبات کشور، ۱۰.۴۲۹.۵۵۳ وسیله نقلیه در مرز فرسودگی در کشور (سواری دولتی: ۷.۶۶۳، سواری شخصی: ۶۵۰.۰۹۲، تاکسی: ۱۳۱.۸۹۹، وانت :۵۱۷.۷۲۱، اتوبوس درونشهری :۹.۴۸۷، مینیبوس: ۶۵.۶۰۶، کشنده: ۴۴.۸۹۱، کامیون: ۱۸۹.۶۴۹، کامیونت :۱۵.۶۰۹، موتورسیکلت: ۸.۷۸۲.۲۵۶) وجود دارد که بیانگر اهمیت و ضرورت اقدام عاجل در این حوزه است.
همچنین بر اساس برنامه هفتم توسعه، سالانه باید ۵۰۰ هزار خودرو فرسوده از رده خارج شود که این رقم با روند فعلی اسقاط خودروهای فرسوده قابل تحقق نیست.
آمار چه میگوید؟
بر اساس آمارها، در مجموع سالانه حدود ۷۰۱ هزار تن آلودگی در تهران منتشر میشود که حدود ۵۷۸ هزار تن از آن مربوط به «منابع متحرک آلاینده» است.
منابع متحرک بیش از ۶۰ درصد ذرات معلق و ۸۲ درصد گازهای آلاینده را تولید میکنند. به این ترتیب سهم منابع آلاینده متحرک خودروهای سواری ۱۴ درصد، تاکسیها حدود ۲.۵ درصد، موتورسیکلتهای کاربراتوری بنزینی ۱۰ درصد، وانتها ۲ درصد، مینیبوسهای گازوئیلی ۴ درصد، اتوبوسهای شرکت واحد نزدیک به ۶ درصد، سرویسهای ادارات و اتوبوسهای سرویس ۷.۵ درصد وکامیونها هم نزدیک به ۱۶ درصد و جمعاً حدود ۶۰ درصد آلودگی هوای شهر تهران ناشی از ذرات معلق منتشر شده از خودروهاست.
آلایندههای گازی همین خودروها هم ۸۲ درصد است که سهم خودروهای سواری نزدیک به ۳۸ درصد، تاکسیها ۹.۵ درصد، موتورسیکلت ۲۱ درصد، وانت نزدیک به ۱۰ درصد، مینیبوس ۰.۸ درصد، اتوبوس ۰.۵ درصد، اتوبوس سرویس ۰.۴ درصد و کامیونها ۳.۵ درصد برآورد میشود.
بنابراین کیفیت سوخت و کنترل آلایندههای متحرک مخصوصاً آنهایی که در طول روز مسافت طولانیتری را طی میکنند (از قبیل اتوبوسهای شرکت واحد، تاکسیهای شهری و آنلاین و…) از طریق رعایت موضوع معاینه فنی و کنترل و جرایم معاینه فنی آنها در صورت آلایندگی، به شدت تأثیرگذار است.
با توجه به مسائل مزبور اگر دولت به دنبال کاهش مصرف سوخت در کشور و البته کنترل آلودگی هوا است، اصلیترین راهکار افزایش کیفیت تولید خودروهای بنزینی و از رده خارج کردن خودروهای فرسوده است.